ロジウム
出典: Wikipedio
|
M (2007年3月21日 (水) 04:57 (UTC) Rei-bot 版 に差し戻し。「℃」(全角1文字)→「°C」(全角+半角)とされた編集をリセット。「°」が半角で出せれば良いのですけれど現状では「℃」で仕方が) |
M (ロボットによる 追加: zh-yue:銠) |
||
(間の 48 版分が非表示です) | |||
12 行 | 12 行 | ||
<th colspan="2" align=center bgcolor="#ffc0c0">'''一般特性'''</th></tr> | <th colspan="2" align=center bgcolor="#ffc0c0">'''一般特性'''</th></tr> | ||
<tr> | <tr> | ||
- | <td>[[ | + | <td>[[元素の名前順一覧|名称]], [[元素の記号順一覧|記号]], [[元素の番号順一覧|番号]]</td><td>ロジウム, Rh, 45</td></tr> |
<tr> | <tr> | ||
<td>[[元素の分類|分類]]</td><td>[[遷移金属]]</td></tr> | <td>[[元素の分類|分類]]</td><td>[[遷移金属]]</td></tr> | ||
20 行 | 20 行 | ||
<td>[[密度]], [[モース硬度|硬度]]</td><td>12450 kg/m<sup>3</sup>, 6</td></tr> | <td>[[密度]], [[モース硬度|硬度]]</td><td>12450 kg/m<sup>3</sup>, 6</td></tr> | ||
<tr> | <tr> | ||
- | <td>[[色]]</td><td align="center">銀白色金属<br/>[[ | + | <td>[[色]]</td><td align="center">銀白色金属<br/>[[Image:Rhodium foil and wire.jpg|120px|ロジウム]]</td></tr> |
<tr> | <tr> | ||
<th colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0">'''原子特性'''</th></tr> | <th colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0">'''原子特性'''</th></tr> | ||
<tr> | <tr> | ||
- | <td>[[原子量]]</td><td>[[1 E-25 kg|102.90550]] [[原子質量単位| | + | <td>[[原子量]]</td><td>[[1 E-25 kg|102.90550]] [[原子質量単位|u]]</td></tr> |
<tr> | <tr> | ||
<td>[[原子半径]] (計測値)</td><td>[[1 E-10 m|135 (173)]] [[ピコメートル|pm]]</td></tr> | <td>[[原子半径]] (計測値)</td><td>[[1 E-10 m|135 (173)]] [[ピコメートル|pm]]</td></tr> | ||
63 行 | 63 行 | ||
<td>[[電気陰性度]]</td><td>2.28([[ライナス・ポーリング|ポーリング]])</td></tr> | <td>[[電気陰性度]]</td><td>2.28([[ライナス・ポーリング|ポーリング]])</td></tr> | ||
<tr> | <tr> | ||
- | <td>[[比熱容量]]</td><td>0.242 J/( | + | <td>[[比熱容量]]</td><td>0.242 J/(kg·K)</td></tr> |
<tr> | <tr> | ||
- | <td>[[導電率]]</td><td>21.1 10<sup>6</sup>/ | + | <td>[[導電率]]</td><td>21.1 ×10<small><sup>6</sup></small>/m·[[オーム|Ω]]</td></tr> |
<tr> | <tr> | ||
- | <td>[[熱伝導率]]</td><td>150 W/( | + | <td>[[熱伝導率]]</td><td>150 W/(m·K)</td></tr> |
<tr> | <tr> | ||
<td>第1[[イオン化エネルギー]]</td><td>719.7 kJ/mol</td></tr> | <td>第1[[イオン化エネルギー]]</td><td>719.7 kJ/mol</td></tr> | ||
90 行 | 90 行 | ||
</td></tr> | </td></tr> | ||
<tr> | <tr> | ||
- | <th colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0"> | + | <th colspan="2" align="center" bgcolor="#ffc0c0">{{Small2|注記がない限り[[国際単位系]]使用及び[[標準状態]]下。}}</th> |
</tr> | </tr> | ||
</table> | </table> | ||
- | '''ロジウム''' ('''Rhodium'''):[[原子番号]] 45 の[[元素]]。[[元素記号]]は '''Rh'''。[[白金族元素]]の一つ。[[貴金属]]にも分類される。銀白色の[[金属]](遷移金属)で、比重は 12.5(12.4)、[[融点]] | + | '''ロジウム''' ('''Rhodium'''):[[原子番号]] 45 の[[元素]]。[[元素記号]]は '''Rh'''。[[白金族元素]]の一つ。[[貴金属]]にも分類される。銀白色の[[金属]](遷移金属)で、比重は 12.5(12.4)、[[融点]]は 1966 ℃、[[沸点]]は 3960 ℃(融点、沸点とも異なる実験値あり)。常温、常圧で安定な結晶構造は、単純立方構造(SC、α-Rh)。 1400 ℃ 以上で、β-Rh(面心立方構造)に転移する。加熱下において酸化力のある[[酸]]に溶ける。[[王水]]には難溶。高温で[[ハロゲン元素]]と反応。高温で酸化されるが、更に高温になると再び単体へ分離する。酸化数は -1 価 ~ +6 価までをとり得る。希少金属である。 |
== 用途 == | == 用途 == | ||
- | 用途としては排ガス制御の[[触媒]]として重要。また、めっき(ロジウムめっき)にも使われ、特に[[銀]]や[[プラチナ]]、[[ホワイトゴールド]] | + | 用途としては排ガス制御の[[触媒]]として重要。また、めっき(ロジウムめっき)にも使われ、特に[[銀]]や[[プラチナ]]、[[ホワイトゴールド]]などの銀白色の貴金属製装身具の着色、保護用に多用される。プラチナとの合金は、坩堝や熱電対に利用される。有機合成化学においては不飽和結合を[[水素化]]する際の触媒として有用な[[ウィルキンソン触媒]]の中心金属である。 |
== 歴史 == | == 歴史 == | ||
ウォラストン (W.H.Wollaston) によって発見。ギリシャ語でバラ色を意味する、"rodeos" が語源。これは塩の水溶液がバラ色になるため。 | ウォラストン (W.H.Wollaston) によって発見。ギリシャ語でバラ色を意味する、"rodeos" が語源。これは塩の水溶液がバラ色になるため。 | ||
+ | == ロジウムの化合物 == | ||
+ | *[[塩化ロジウム]](RhCl<SUB>3</SUB>) | ||
+ | |||
+ | == 同位体 == | ||
+ | {{main|ロジウムの同位体}} | ||
+ | |||
+ | {{Commons|Rhodium}} | ||
+ | {{元素周期表}} | ||
[[Category:元素|ろしうむ]] | [[Category:元素|ろしうむ]] | ||
+ | [[Category:ロジウムの化合物|*]] | ||
+ | [[af:Rodium]] | ||
[[ar:روديوم]] | [[ar:روديوم]] | ||
+ | [[az:Rodium]] | ||
+ | [[be:Родый]] | ||
+ | [[bg:Родий]] | ||
+ | [[bn:রোহডিয়াম]] | ||
[[bs:Rodijum]] | [[bs:Rodijum]] | ||
[[ca:Rodi]] | [[ca:Rodi]] | ||
[[co:Rodiu]] | [[co:Rodiu]] | ||
[[cs:Rhodium]] | [[cs:Rhodium]] | ||
+ | [[cy:Rhodiwm]] | ||
[[da:Rhodium]] | [[da:Rhodium]] | ||
[[de:Rhodium]] | [[de:Rhodium]] | ||
115 行 | 130 行 | ||
[[es:Rodio]] | [[es:Rodio]] | ||
[[et:Roodium]] | [[et:Roodium]] | ||
+ | [[eu:Rodio]] | ||
+ | [[fa:رودیم]] | ||
[[fi:Rodium]] | [[fi:Rodium]] | ||
[[fr:Rhodium]] | [[fr:Rhodium]] | ||
- | [[gl:Rodio | + | [[fur:Rodi]] |
+ | [[ga:Róidiam]] | ||
+ | [[gl:Rodio]] | ||
+ | [[gv:Roydjum]] | ||
+ | [[hak:Ló]] | ||
[[he:רודיום]] | [[he:רודיום]] | ||
[[hr:Rodij]] | [[hr:Rodij]] | ||
+ | [[ht:Rodyòm]] | ||
[[hu:Ródium]] | [[hu:Ródium]] | ||
- | [[id: | + | [[hy:Ռոդիում]] |
+ | [[id:Rodium]] | ||
[[io:Rodio]] | [[io:Rodio]] | ||
[[is:Ródín]] | [[is:Ródín]] | ||
[[it:Rodio]] | [[it:Rodio]] | ||
[[jbo:zgujinme]] | [[jbo:zgujinme]] | ||
+ | [[jv:Rodium]] | ||
[[ko:로듐]] | [[ko:로듐]] | ||
[[ku:Rodyûm]] | [[ku:Rodyûm]] | ||
[[la:Rhodium]] | [[la:Rhodium]] | ||
[[lb:Rhodium]] | [[lb:Rhodium]] | ||
+ | [[lij:Rodio]] | ||
[[lt:Rodis]] | [[lt:Rodis]] | ||
[[lv:Rodijs]] | [[lv:Rodijs]] | ||
+ | [[ml:റോഡിയം]] | ||
+ | [[mr:र्होडियम]] | ||
[[nl:Rhodium]] | [[nl:Rhodium]] | ||
[[nn:Rhodium]] | [[nn:Rhodium]] | ||
137 行 | 164 行 | ||
[[oc:Ròdi]] | [[oc:Ròdi]] | ||
[[pl:Rod (pierwiastek)]] | [[pl:Rod (pierwiastek)]] | ||
+ | [[pnb:روڈیم]] | ||
[[pt:Ródio]] | [[pt:Ródio]] | ||
+ | [[qu:Rodyu]] | ||
+ | [[ro:Rodiu]] | ||
[[ru:Родий]] | [[ru:Родий]] | ||
+ | [[scn:Rodiu]] | ||
[[sh:Rodijum]] | [[sh:Rodijum]] | ||
[[simple:Rhodium]] | [[simple:Rhodium]] | ||
144 行 | 175 行 | ||
[[sl:Rodij]] | [[sl:Rodij]] | ||
[[sr:Родијум]] | [[sr:Родијум]] | ||
+ | [[stq:Rhodium]] | ||
[[sv:Rodium]] | [[sv:Rodium]] | ||
+ | [[sw:Rodi]] | ||
+ | [[ta:ரோடியம்]] | ||
[[th:โรเดียม]] | [[th:โรเดียม]] | ||
- | [[ | + | [[tr:Rodyum]] |
[[uk:Родій]] | [[uk:Родій]] | ||
[[uz:Rodiy]] | [[uz:Rodiy]] | ||
+ | [[vi:Rhodi]] | ||
+ | [[war:Rhodium]] | ||
+ | [[xal:Родиум]] | ||
+ | [[yo:Rhodium]] | ||
[[zh:铑]] | [[zh:铑]] | ||
+ | [[zh-yue:銠]] |
最新版
| |||||||||||||||||||||||||
一般特性 | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
名称, 記号, 番号 | ロジウム, Rh, 45 | ||||||||||||||||||||||||
分類 | 遷移金属 | ||||||||||||||||||||||||
族, 周期, ブロック | 9 (VIII), 5 , d | ||||||||||||||||||||||||
密度, 硬度 | 12450 kg/m3, 6 | ||||||||||||||||||||||||
色 | 銀白色金属 画像:Rhodium foil and wire.jpg | ||||||||||||||||||||||||
原子特性 | |||||||||||||||||||||||||
原子量 | 102.90550 u | ||||||||||||||||||||||||
原子半径 (計測値) | 135 (173) pm | ||||||||||||||||||||||||
共有結合半径 | 135 pm | ||||||||||||||||||||||||
VDW半径 | データなし | ||||||||||||||||||||||||
電子配置 | [Kr]4d8 5s1 | ||||||||||||||||||||||||
電子殻 | 2, 8, 18, 16, 1 | ||||||||||||||||||||||||
酸化数(酸化物) | 2, 3, 4(両性酸化物) | ||||||||||||||||||||||||
結晶構造 | 面心立方構造 | ||||||||||||||||||||||||
物理特性 | |||||||||||||||||||||||||
相 | 固体 (常磁性) | ||||||||||||||||||||||||
融点 | 2237 K (1964 ℃) | ||||||||||||||||||||||||
沸点 | 3968 K (3695 ℃) | ||||||||||||||||||||||||
モル体積 | 8.28 ×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||
気化熱 | 493 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
融解熱 | 21.5 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
蒸気圧 | 0.633 Pa (2239 K) | ||||||||||||||||||||||||
音の伝わる速さ | 4700 m/s (293.15 K) | ||||||||||||||||||||||||
その他 | |||||||||||||||||||||||||
クラーク数 | 1 ×10-7 % | ||||||||||||||||||||||||
電気陰性度 | 2.28(ポーリング) | ||||||||||||||||||||||||
比熱容量 | 0.242 J/(kg·K) | ||||||||||||||||||||||||
導電率 | 21.1 ×106/m·Ω | ||||||||||||||||||||||||
熱伝導率 | 150 W/(m·K) | ||||||||||||||||||||||||
第1イオン化エネルギー | 719.7 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
第2イオン化エネルギー | 1740 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
第3イオン化エネルギー | 2997 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
(比較的)安定同位体 | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Template:Small2 |
ロジウム (Rhodium):原子番号 45 の元素。元素記号は Rh。白金族元素の一つ。貴金属にも分類される。銀白色の金属(遷移金属)で、比重は 12.5(12.4)、融点は 1966 ℃、沸点は 3960 ℃(融点、沸点とも異なる実験値あり)。常温、常圧で安定な結晶構造は、単純立方構造(SC、α-Rh)。 1400 ℃ 以上で、β-Rh(面心立方構造)に転移する。加熱下において酸化力のある酸に溶ける。王水には難溶。高温でハロゲン元素と反応。高温で酸化されるが、更に高温になると再び単体へ分離する。酸化数は -1 価 ~ +6 価までをとり得る。希少金属である。
目次 |
用途
用途としては排ガス制御の触媒として重要。また、めっき(ロジウムめっき)にも使われ、特に銀やプラチナ、ホワイトゴールドなどの銀白色の貴金属製装身具の着色、保護用に多用される。プラチナとの合金は、坩堝や熱電対に利用される。有機合成化学においては不飽和結合を水素化する際の触媒として有用なウィルキンソン触媒の中心金属である。
歴史
ウォラストン (W.H.Wollaston) によって発見。ギリシャ語でバラ色を意味する、"rodeos" が語源。これは塩の水溶液がバラ色になるため。
ロジウムの化合物
- 塩化ロジウム(RhCl3)
同位体
Template:Commons Template:元素周期表af:Rodium ar:روديوم az:Rodium be:Родый bg:Родий bn:রোহডিয়াম bs:Rodijum ca:Rodi co:Rodiu cs:Rhodium cy:Rhodiwm da:Rhodium de:Rhodium el:Ρόδιο en:Rhodium eo:Rodio es:Rodio et:Roodium eu:Rodio fa:رودیم fi:Rodium fr:Rhodium fur:Rodi ga:Róidiam gl:Rodio gv:Roydjum hak:Ló he:רודיום hr:Rodij ht:Rodyòm hu:Ródium hy:Ռոդիում id:Rodium io:Rodio is:Ródín it:Rodio jbo:zgujinme jv:Rodium ko:로듐 ku:Rodyûm la:Rhodium lb:Rhodium lij:Rodio lt:Rodis lv:Rodijs ml:റോഡിയം mr:र्होडियम nl:Rhodium nn:Rhodium no:Rhodium oc:Ròdi pl:Rod (pierwiastek) pnb:روڈیم pt:Ródio qu:Rodyu ro:Rodiu ru:Родий scn:Rodiu sh:Rodijum simple:Rhodium sk:Ródium sl:Rodij sr:Родијум stq:Rhodium sv:Rodium sw:Rodi ta:ரோடியம் th:โรเดียม tr:Rodyum uk:Родій uz:Rodiy vi:Rhodi war:Rhodium xal:Родиум yo:Rhodium zh:铑 zh-yue:銠